Việt vị là 1 trong những luật gầy nhiều khó khăn không chỉ cho trọng tài mà còn cả các cầu thủ trong mỗi trận bóng. Chính vì thế nó trở nên rất quan trọng và không thể thiếu đối với môn thể thao vua.

Thời điểm chạm bóng gần nhất khi cầu thủ chạm bóng sẽ được đánh giá là lỗi việt vị. Nhưng việt vị không phải là hành vi phạm lỗi. Theo luật của FIFA, luật việt vị sẽ xảy ra sau khi 1 cầu thủ nhận bóng từ đồng đội khi đang tham gia vào tình huống tấn công mà cầu thủ đó đứng gần đường biên ngang nhất trừ thủ môn của đội bạn, theo cách xử lí của trọng tài. Khi phát hiện ra có cầu thủ việt vị, còi sẽ được trọng tài cất lên để dừng trận đấu và đối phương sẽ được đá phát gián tiếp ở ngay vị trí cầu thử bị bắt lỗi việt vị. Vi cầu thủ tấn công có thể nhận bóng ngay sau hậu vệ đối phương ở một vị trí thuận lợi để có thể tạo nên bàn thắng.

Vì thế, luật việt vị sẽ làm giảm bớt khả năng chạy chỗ của cầu thủ tấn công, họ sẽ phải đứng ngang bằng hoặc trước cầu thủ cuối cùng của đối phương khi đồng đội chuyền bóng. Tuy bị hạn chế nhưng đã có rất nhiều những đường chuyền đẹp mắt, đúng lúc của các tiền vệ tài hoa đã tạo nên cơ hội cho hàng tiền đạo bứt tốc để nhận bóng mà không bị bắt lỗi việt vị. Vì thế những quyết định liên quan đến việt vị rất nhạy cảm và gây ra tranh luận, có những trường hợp cách nhau chỉ vài cm hay các khoảnh khắc tính bằng giây.

Vì vậy, hai trọng tài biên có nhiệm vụ quan trọng là hỗ trợ trọng tài chính bắt lỗi việt vị. Khi lỗi việt vị xảy ra, trọng tài biên sẽ thông báo bằng cách đưa cờ ra phía trước. Nhưng vì là người điều khiển trận đấu, trọng tài chính đước quyền đưa ra quyết định cuối cùng.

• Có 3 bước xác định lỗi việt vị:
• Bước 1: Xác định vị trí của cầu thủ việt vị.

Cầu thủ đang trong vị trí việt vị khi cầu thủ đó đang ở bên sân đối phương và là người đứng sau tất cả cầu thủ đối phương ngoại trừ thủ môn trước khi đồng đội chuyền bóng, trừ hai trường hợp là bàn tay và cánh tay.

• Bước 2: Xác định cầu thủ vi phạm luật việt vị.

Cầu thủ chỉ vi phạm luật việt vị khi tham gia vào tình huống bóng bằng cách chạm bóng trong pha bóng đó, nhận bóng từ đường chuyền lên của đồng đội, hay gây khó khăn cho cầu thủ của đội đối phương, hoặc cố ý chiếm lợi thế trong khi việt vị như chạm từ cú sút của đồng đội sau khi bóng bật vào cột dọc hoặc xà ngang hoặc bị chặn lại.

• Bước 3: Xác định cách xử lí lỗi việt vị.

Kết quả khi vi phạm lỗi việt vj là một quả phạt gián tiếp ngay tại vị trí cầu thủ mắc lỗi.

Nói ngắn gọn, cầu thủ sẽ bị thổi phạt nếu thuộc 4 tiêu chí sau:

– Cầu thủ đó đang ở trong phần sân của đối phương

– Có ít nhất 1 cầu thủ của đội bạn ở trong khoảng giữa đường biên ngang và cầu thủ phạm lỗi

– Cầu thủ vi phạm đang tham gia vào tình huống bóng

– Cầu thủ đó đang ở trong hướng tấn công tới khung thành đội đối phương

Tuy nhiên, cầu thủ sẽ không bị bắt lỗi việt vị nếu thuốc một trong 3 trường hợp sau:

– Tình huống ném biên

– Tình huống phạt góc

– Tình huống phát bóng

Các tranh luận về luật việt vị

Việt vị tạo nên nhiều sự tranh luận căng thẳng vì:

Đầu tiên, luật là tuyệt đối, việt vị cũng là tuyệt đối, chỉ có thể là “có” hoặc “không” nhưng đôi khi việt vị chỉ mang lại sự tương đối. Bởi vì để xác định được một cầu thủ có việt vị hay không là điều vô cùng khó khăn đối với mỗi trọng tài. Trước tiên là phải thấy được khoảnh khắc bóng rời chân của cầu thủ chuyền bóng. Tiếp theo là thời điểm cầu thủ đã rơi vào vị trí việt vị hay chưa. Hai yếu tố này đôi khi mắt thường không thể theo sát được, phải cần đến đo bằng đơn vị nhỏ hơn cả giây may ra mới có thể xác định được.

Tiếp theo tầm nhìn của trọng tài biên – người có nhiệm vụ nhìn thấu lỗi việt vị. Như ta đã biết, mắt người không thê nhìn hai điểm khác nhau vào cùng một khoảnh khoắc. Nhưng để băt lỗi việt vị, trợ lí trọng tài cần phải cùng một lúc nhìn 2 điểm là cầu thủ chuyền bóng và cầu thủ đang trong tư thế việt vị.

Cuối cùng là thế nào là tham gia một tình huống bóng. Điều này còn tùy thuốc vào quan điểm của từng trọng tài, nếu cầu thủ mắc lỗi chỉ chạm bóng thôi thì rất đơn giản, nhưng cầu thủ đó không chạm bóng rất khó khăn để đưa ra quyết định chính xác. Mà điều này thì chỉ có thể là tương đối.

Vì việc bắt lỗi việt vị không đúng có thể sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả của trận đấu, nên tất cả các tình huống bắt việt vị trên các giải đấu lớn ngày nay nếu trọng tài khó quyết định thì sẽ có công nghệ VAR hỗ trợ.

Ích lợi của luật việt vị

– Kể từ khi có luật việt vị, đội bóng có lối đá phòng ngự chắc chắn mới dám đẩy cao đội hình, làm cho trận đấu trở nên hấp dẫn hơn.

– Thủ môn sẽ gặp ít khó khăn hơn trong những pha thoát xuống với tốc độ cao của tiền đạo đối phương.

– Trong trường hợp phải đối mặt với tình huống phản công, hàng phòng ngự có thể tổ chức kế hoạch bẫy việt vị để dễ dàng ngăn chặn tình huống lên bóng của đối phương.

Tuy nhiên, luật việt vị cũng sẽ trở thành con dao hai lưỡi cho đội bóng sử dụng chiến thuật bẫy việt vị ghi gặp các “chuyên gia phá bẫy”. Đó là những cầu thủ sở hữu sự tinh quái và có tốc độ cao. Ví dụ như Cristiano Ronaldo – một trong những cầu thủ sở hữu tốc độ đỉnh cao nhất của mọi thế hệ trong bóng đá.